Cicha rewolucja – tak powstała pierwsza strona WWW w historii

A dokładniej, to wtedy brytyjski informatyk Tim Berners-Lee – na grupie dyskusyjnej alt.hypertext – zaprosił użytkowników do testowania, komentowania i rozwijania projektu usługi WWW. (Gwoli ścisłości – wskazana data jest tylko symboliczna, bo sama usługa istniała już wcześniej, ale spokojnie, zaraz dojdziemy, dlaczego powinniśmy świętować urodziny WorldWideWeb właśnie tego dnia).

Dla wielu „Internet” i „sieć WWW” to jedno i to samo. Mówi się potocznie: „znalazłem to w internecie”. Cóż, nieprawda. W rzeczywistości internet to nie usługa, a infrastruktura – ogromna sieć komputerów komunikujących się za pomocą protokołu TCP/IP. Natomiast WWW to jedna z usług działających w owej sieci. To zdecentralizowane medium informacyjne, oparte na dokumentach hipertekstowych połączonych linkami, adresowanych za pomocą URL i przesyłanych przez protokół HTTP. Pozwala przeglądać dostępne cyfrowo zasoby bez wiedzy, gdzie się fizycznie znajdują. Klikamy w link – i już mamy dane na ekranie, choć mogą pochodzić z serwera po drugiej stronie globu. Dziś to oczywiste. Kiedyś – rewolucja.

Już w 1945 Vannevar Bush, doradca naukowy prezydenta USA, w artykule „As We May Think”  opisał „memex” – hipotetyczne urządzenie do gromadzenia, przetwarzania i łączenia informacji, mogące tworzyć pomiędzy nimi powiązania i śledzić je. W 1965 Ted Nelson wprowadził pojęcie hipertekstu – tekstu, w którym każde zdanie mogło być linkiem. Doug Engelbart, inny wizjoner, już w 1968 zademonstrował m.in. koncepcję pracy grupowej z wykorzystaniem hipertekstu. 

Tim Berners-Lee, fot. CERN

Urodzony w 1955 Tim Berners-Lee był – jak sam przyznał – „dziedzicznie obciążony genem komputeryzacji”(*). Jego rodzice pracowali jako informatycy i programowali jeden z pierwszych komputerów z pamięcią operacyjną, Manchester Mark I. W 1980 trafił do CERN (Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych), gdzie szybko zauważył, jak trudno jest naukowcom znaleźć informacje rozproszone po rozmaitych komputerach tego ośrodka. 

Napisany przez niego program ENQUIRE umożliwiał lokalne przeglądanie danych z różnych miejsc. To był zaczątek jego wizji: globalnej przestrzeni informacyjnej, gdzie wszystko łączy się ze wszystkim. „Załóżmy, że wszystkie informacje przechowywane na wszystkich komputerach są ze sobą połączone. Załóżmy, że mógłbym zaprogramować komputer tak, aby tworzył przestrzeń, w której wszystko może być połączone z czymkolwiek. Wszystkie bity informacji w każdym komputerze w CERN i na planecie byłyby dostępne dla mnie i dla każdego innego. Powstałaby jedna, globalna przestrzeń informacyjna. (…) Utworzyłaby się sieć informacji” – marzył.

W marcu 1989 Berners-Lee napisał dokument zatytułowany „Propozycja systemu zarządzania informacją”, w którym sugerował wykorzystanie hipertekstu do wyszukiwania szybkiego informacji na różnych komputerach podłączonych do Internetu i przekazał go swoim przełożonym. Odpowiedzi się nie doczekał. Niezrażony tym połączył siły z belgijskim inżynierem Robertem Cailliau, który sam doszedł do podobnych koncepcji. Wspólnie złożyli poprawioną wersję projektu w maju 1990 – i znów bez większego echa. Dopiero trzecia propozycja, z listopada 1990, uzyskała zgodę i niewielkie finansowanie. Zespół liczył zaledwie kilku programistów. Ale to wystarczyło.

Pierwsza, wciąż istniejąca strona WWW.

W ekspresowym tempie opracowano w nim kluczowe technologie: HTML – język znaczników do tworzenia stron, HTTP – protokół przesyłania dokumentów, URL – sposób adresowania zasobów. Tim stworzył też pierwszą przeglądarkę – WorldWideWeb – oraz pierwszy serwer WWW (działający na jego komputerze od grudnia 1990 – przy czym usługa działała tylko w obrębie CERN). 

W styczniu 1991 pierwsza strona WWW została udostępniona wszystkim chętnym (była to wciąż istniejąca strona WWW: http://info.cern.ch). Formalnie rzecz biorąc, to wtedy narodziła się usługa WWW. Tylko, że praktycznie nikt nie miał o tym pojęcia, bo naukowcy nie umieją w #reklama. :)  Ale w końcu, w sierpniu 1991, wieść skutecznie „poszła w świat”.  I wtedy to się zaczęło kręcić... :)

(*) Wszystkie cytaty pochodzą z książki „Weaving the Web: The Original Design and Ultimate Destiny of the World Wide Web”