Słowo na niedzielę: Popołudnie z anonimem

Jeśli wstęp do tego tekstu skojarzył wam się z biologicznie kontrowersyjną orientacją seksualną bądź wydał się zbyt górnolotny, możecie przestać czytać. Nie pogadam dzisiaj z wami o nowym dodatku do Modern Warfare 3, braku PVP w Diablo III ani walce w ostatnim Mass Effect. Dziś nie będę mówił o płytkiej rozgrywce, która nie wymaga refleksji, a jedynie refleksu. Chciałem podzielić się niemal magicznym przeżyciem, jakim jest Podróż. A dokładniej – drugi gracz, z którym idziemy przez pustynię i nie tylko.

Pewnie większość z was grała kiedyś w multiplayery albo inne co-opy. Wiecie zatem, na czym polega tam kontakt z drugim graczem. W shooterach jest to przeważnie rywalizacja, w grach akcji i zręcznościówkach wzajemna pomoc, a w kanapowych co-opach wcinanie chipsów i wycieranie tłustych rąk w spodnie. Rozmowy przez headsety, czaty, pełen serwis. Thatgamecompany zrobiło najlepszą rzecz pod słońcem i wyrzuciło to wszystko do lamusa. Kiedy podróżujemy z drugim graczem, nie widzimy nawet jego ksywki (tę możemy podejrzeć dopiero na końcu). Nie ma żadnego kanału do rozmów, nie uświadczymy też nowych pozycji na liście poznanych graczy w menu PS3. Błądzenie we dwójkę ma swój nieodparty urok.

Pamiętam, że kiedyś przez własną głupotę zgubiłem się bez telefonu w Alpach i przypadkowo trafiłem na gościa, który akurat zawracał samochodem. Ostatecznie odstawił mnie do ośrodka, za co byłem mu wdzięczny, ale wybawieniem był dla mnie już sam widok nieznajomego na bezdrożu. Podróż wywołuje dokładnie te same odczucia – cały czas rozglądamy się, żeby nie stracić drugiej postaci z oczu. Kółkiem wydajemy z siebie dźwięk przypominający nuty zagrane na flecie, które same w sobie nie znaczą nic, ale wspólny cel wędrówki nadaje im wyrazu. Sami odczytujemy zawodzenia towarzysza jako "nie idź tam" albo "chodź coś zobaczyć" i – co ujęło mnie strasznie – przeważnie się nie mylimy. Oczywiście, póki kompan nie zniknie nam z oczu, bo wtedy autentycznie czuć zagubienie…

Hut pisał w swojej recenzji:

Jakby zmierzyć sens dialogu pod kątem semantyki, to faktycznie rozmowy przy pomocy dźwięków są zupełnie abstrakcyjne. Powtórzę jednak dla podkreślenia – to sytuacja ukazana w grze i poetyka Podróży sprawia, że zaczynamy rozumieć coś, co w innym położeniu byśmy lekceważyli. W dziesiątkach głośnych tytułów podobne odgłosy przeszkadzają, tu zaś są pomocne. Mateusz Greloch z serwisu NextGames mówił nawet, że ta produkcja "przypomniała mu, że jest człowiekiem". Niezależnie od tego, jak górnolotne wydaje się takie stwierdzenie na tle współczesnego gamingu, jest ono bardzo trafne.

Kiedy mówimy, że robimy coś instynktownie, zazwyczaj myślimy o nawykach i odruchach, często warunkowych. Instynktownie bronimy się przed widzianym wielokrotnie kombosem w Street Fighterze, naciskamy wyuczoną serię klawiszy w MMO i mierzymy co do milimetra skok na platformę w Super Meat Boy. Podróż też trafia do instynktów, ale tych z innej półki – poznawczego, samozachowawczego… słowem, tych sfer które czynią nas ludźmi. Mamy przed sobą nieznajomą przestrzeń, którą chcemy poznać od A do Z, a jednocześnie nie wiemy, czy jest to bezpieczne. Przez cały czas jesteśmy czujni i dbamy o to, żeby drugi pielgrzym nie odszedł za daleko, bo w tym labiryncie metafor jest on dla nas jedyną w miarę pewną osią, wokół której staramy się iść. Teraz pokażcie mi grę, która jest w stanie wywołać podobne odczucia.

A propos unikatowości. Po multiplayerowej rozgrywce w którymś z FPS-ów, MMO lub gier sportowych przeważnie towarzysze broni lub koledzy z boiska wysyłają nam wiadomość o treści "dobra gra thx do zoba" albo "strzel mi jeszcze raz 7 goli to za... ci rybki". Z ciekawości wszedłem na GameFAQs, żeby przejrzeć dyskusje graczy, a tam… mocno oblegany temat z podziękowaniami za wspólną podróż. Dziękuje się nawet nie znając adresata, a najwyżej czas spędzony online. Internauci wspominają to, co ich oczarowało podczas wędrówki, wzajemną pomoc, dialog nawiązany poprzez dźwięki i – jak się okazuje – zrozumienie po obu stronach... Wszystko ma bardzo osobisty wymiar, co jest tym większym fenomenem, bo przecież tak naprawdę ci ludzie się nie znają! Tak samo jak ja siedzieli przez dwie godziny przed ekranem i spędzili popołudnie z anonimem.